BİYONİK KULAK-KOKLEAR İMPLANT
09 Ağustos 2021

Koklear implant veya diğer bir deyişle biyonik kulak; doğuştan hiç işitemeyen çocuklar veya sonradan işitmesini tamamen kaybeden yetişkinlerin iç kulağına ameliyatla yerleştirilen çok hassas ve özellikli bir cihazdır. 1961 yılında ABD’de ilk defa takılmış, yıllar içinde tüm dünyada oldukça yaygınlaşmıştır ve ülkemizde de yaklaşık 25 yıldır başarı ile uygulanmaktadır.

Koklear implant nedir ve nasıl çalışır?

Koklear implant iç ve dış olmak üzere 2 ana parçadan oluşur. İç parçanın elektrotlardan oluşan kısmı iç kulak (salyangoz) içine kıvrılarak ve mıknatıs özelliği olan kısmı ise kulak arkası cilt altına yerleştirilir. Dış parça ise hoparlör ve işlemciden oluşur ve klasik işitme cihazlarına benzer. Çalışma mekanizması çok özgündür, dış parça işlemcisi sesi elektrik uyarısına dönüştürür ve bu uyarı elektrot aracılığıyla iç kulağa ve dolayısıyla işitme sinirine ulaştırılır.

Koklear implantın işitme cihazından farkı nedir?

İki cihaz birbirine hem çok benzer hem de çok farklıdır. Her ikisinin de sesi toplayan bir ünitesi vardır. İşitme cihazı sesi istenilen frekanslarda yükselterek dış kulak yoluna yönlendirir; yani esas olarak sesi yükselterek işitmeyi artırır. Koklear implant ise topladığı sesi iç kulağa ve dolayısıyla işitme sinirine elektriksel uyarı olarak gönderir. Bu nedenle sesi daha etkin bir şekilde iç kulağa yönlendirir.

Her işitmeyene koklear implant takılır mı?

Hayır, sadece uygun endikasyonlu kişilere takılır. İki kulağı da hiç duymayan veya çok ileri derecede işitme kaybı olanlar ve işitme kaybı iç kulaktan kaynaklanan hastalara takılır. En önemli endikasyon doğuştan hiç duymayan çocuklar ve işitmesini sonradan tamamen kaybeden yetişkinlerdir.

İşitmeyen çocuklara koklear implant ne zaman takılır?

Doğuştan işitmesi olmayan çocuklar tespit edilir edilmez işitme rehabilitasyon programına alınır. Yapılan değerlendirmeler ve işitme cihazı uygulamalarını takiben en ideal 1 yaş civarında implant takılır. İmplantın takılmasının geciktirilmemesi çok önemlidir, çünkü beyin işitme merkezinin yeterli ve doğru uyarıları alıp gelişmesi 1-4 yaş arasında gerçekleşmektedir. Bu zaman kaçırılırsa beynin doğru bir şekilde gelişme olasılığı çok azalır ve bu süreden sonra takılan implantın yararlı olma olasılığı çok düşük olur. Doğuştan işitemeyen ve dolayısıyla konuşması hiç gelişmemiş  bir yetişkine koklear implant takılmasının hiçbir yararı yoktur, çünkü beyinde işitme merkezi gelişmemiştir.

Ülkemizde koklear implant programı ne durumdadır?

2004 yılında ülke çapında başlayan yenidoğan işitme tarama programı sayesinde yenidoğan işitme kaybı erken tanı almaya başlamış ve tedavisinde koklear implant etkin bir şekilde kullanılır olmuştur. Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan bu program çerçevesinde tüm Türkiye’de yeni doğan bebeklere işitme testi uygulanmaktadır. Ülkemizde halen yeni doğan bebeklerin %90’ınına ulaşılabilmektedir ve bu oran gelişmiş ülkelerin çok üzerindedir. Yeni doğan bebeklere doğduktan sonraki 3 gün içinde doğumevlerinde/ hastanelerde veya en geç 15 gün sonra otomatik ABR denilen test uygulanmaktadır. Bu test tecrübeli ellerde saniyeler içinde yüksek doğruluk oranı ile gerçekleştirilmektedir. Testten kalan yani işitme problemi tespit edilen bebekler daha ileri test ve değerlendirmeler için referans merkezlerine yönlendirilir

Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde durum nedir?

 Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi KBB Kliniği Odyoloji ünitemiz 1974 yılında kurulmuş olup, köklü geçmişi ile günümüze  kadar devamlı gelişmeler göstermiştir. Şu anda işitme kayıplı hastaların tanısı, tedavisi ve takibi ile ilgili eğitsel ve işitsel tüm testler ünitemizde yapılmaktadır. Koklear implant cerrahisi Türkiye’de ilk defa 1987 yılında uygulamış olup, kliniğimizde 1999 yılından itibaren uygulanmaktadır. Günümüze kadar 500’ü çocuk olmak üzere 800‘ün üstünde implantasyon gerçekleştirilmiş olup Türkiye’nin her köşesinden hasta kabul etmektedir. İmplant adayı hastalar özellikli işitme testleri ile tanıları konulup, haftalık yapılan konseylerde değerlendirilmekte, tedavide implant gereksinimi saptananlar öncelikli olarak ameliyatları yapılmaktadır. Ameliyat sonrası tıbbi takipleri, işitsel ve eğitsel tüm gelişimleri uzman odyologlar tarafından doktor gözetiminde olmaktadır.  Tüm bu işlemler deneyimli hekim ve odyolog kadromuz tarafından gerçekleştirilmektedir

Dışkapı Hastanesi’nde hangi işlemler yapılabilmektedir?

Hastanemiz Odyoloji biriminde uzman odyologlar tarafından implant adayı bebekler ve yetişkinlere en ileri işitme testleri; odyolojik test, otoakustik emisyon, ABR, yapılmaktadır. Ayrıca adayların yaşlarına göre konuşma düzeyleri, psikolojik durumları da uzmanlar tarafından değerlendirilmektedir. İç kulak yapıları ve işitme sinirini görüntülemek için MR ve BT incelemeleri Radyoloji bölümünde gerçekleştirilmektedir.

Hastanemizde Koklear implant kararı nasıl verilmektedir?

Bütün değerlendirmeleri tamamlanan adaylar her hafta pazartesi günü yapılan ve KBB uzmanı hocalarımız ve uzman odyologların katıldığı koklear implant konseyinde tartışılıp karar verilmektedir. Konsey kararı verilen hastalar en kısa zamanda ameliyata alınmakta ve koklear implant ekibi deneyimli KBB Hocalarımız tarafından ameliyat gerçekleştirmektedir.

Dışkapı Hastanesi’nde takılan koklear implantlar için ek bir ücret ödenir mi?

Hayır ödenmez. Gerek koklear implantın ücreti gerekse ameliyat masrafının tamamı, SUT yönetmeliği çerçevesinde, SGK  tarafından karşılanır. Bu nedenle hastalarımızın herhangi bir ücret ödemesine gerek yoktur. Ancak hastaların bütün şartlarının SUT yönetmeliğine uygun olması ve kararın koklear implant konseyinde verilmesi gereklidir.

Dışkapı Hastanesi’nde implant adayı bebek ve yetişkinler nereye başvurmalıdır?

İmplant adayı hastalarımız veya yeni doğan işitme testini geçemeyip ileri değerlendirme için yönlendirilmiş hastalarımız randevusuz olarak direkt D blok -1. Kat Odyoloji birimine başvurabilirler. Bunun için herhangi bir randevu almalarına gerek yoktur. Ancak çok çeşitli değerlendirmeler için uygun randevular ekibimiz tarafından organize edilecektir.

Koklear implant ameliyatı nasıl yapılır?

Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 2-3 saat sürer. Bu ameliyatta, kulak arkasına bir kesi yapılır ve kulağın bulunduğu kemik yapıya ulaşılır. Bundan sonra salyangoz bulunarak içerisine koklear implantın elektrotları yerleştirilir. İmplantın kendisi de derinin altına yerleştirilir. Son olarak kesiler kapatılır. Ameliyatlardan sonra hastalar genelde bir gün hastanede kalır, normal hayatını sürdürmeye geçiş süresi ise 3-5 gün arasındadır. 

Ameliyat sonrasında koklear implatın takılan kulak veya kulaklarda hafif baskı veya rahatsızlık, gibi hafif etkiler yaşanabilir. Dikişlerin alınması için bir haftanın sonunda kontrole gelmek gerekir. 

İki kulağa da implant takılır mı?

Bu konuya önceleri biraz mesafeli davranılırken son yıllarda gelişmiş ülkelerde, iki kulağa da implant takılması yönünde bir eğilim kuvvetlenmiştir. Bazı koşulları sağlayan hastalara ikinci implantın ücreti SGK tarafından karşılanmaya başlamıştır. Hastanemizde de çok sayıda hastaya iki implant takılmıştır.

İmplant takılan hastalar hemen işitmeye ve konuşmaya başlar mı?

İmplantı başarı ile takılan hastalara 1 ay sonra ayarlamaları yapılıp sesler işittirilir. Koklear implanttan alınan sinyalleri yorumlamayı öğrenmek, zaman ve eğitim gerektirir. Bu aşamadan sonra hastanın bu yeni işitme mekanizmasına alışması ve eğitim süreci başlar; haftalar ve aylar içinde çocuklar kelimelere ve cümlelere başlarlar. Eğitim süreci de başarı ile tamamlanan hastalar normal okullara başlar ve eğitimlerini sürdürürler.

İmplantlı çocuklar ve yetişkinler hayatlarını işitenler gibi sürdürürler mi?

Evet sürdürürler. Zamanında implant takılmış ve iyi eğitim almış, başka bir rahatsızlığı da olmayan çocuklar normal okullara gidip yüksek öğrenim de görüp; doktor, mühendis, avukat, siyasetçi vb olabilirler.

 

Dışkapı Yıldırım Beyazıt Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği ve Odyoloji Birimi uzman kadroları ile Koklear İmplant uygulamalarını başarılı ile yaklaşık 22 senedir sürdürmektedir. İmplant adayı bebekler bekletilmeden ve randevusuz değerlendirilmeye alınmakta ve işlemleri en kısa zamanda bitecek şekilde yürütülmektedir. Koklear implant öncesi değerlendirmeler, ameliyatlar ve sonrası eğitimler titizlikle ve yüksek başarı ile yürütülmektedir.

SBÜ. DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KBB-BBC KLİNİĞİ VE ODYOLOJİ ÜNİTESİ KOKLEAR İMPLANT EKİBİ

 

Doç. Dr. Murad MUTLU                                                                           Dr.Odyolog Serap ER

Doç. Dr. Kemal KESEROĞLU                                                                  Odyolog H. Sümeyye HÖBEK

Doç. Dr. İlker AKYILDIZ                                                                          DKT. Dilara SÖYLEMEZ

Doç. Dr. Sibel ALİCURA TOKGÖZ